و در سطوح بالاتر:

حل مسئله

حل مسئله به معنای یافتن یک راه حل مناسب برای دسیابی به هدف است. وقتی می توان از حل مسئله صحبت کرد که راه حلی کاملا بدیهی در اختیار فرد نباشد؛ و بدیهی بودن یا نبودن راه حل در افراد مختلف متفاوت است. مسائل مختلف از نظر درجه دشواری و نیز میزان ساختار متفاوت هستند.یک مسائل ممکن است در پیوستاری از کاملا ساختاریافته تا ساختار نایافته باشند.مسائلی که در ریاضی وجود دارند از نوع کاملا ساختاریافته و مسائلی که در زندگی واقعی وجود دارند از نوع ساختارنایافته هستند و حل کردن آنها نیز دشوارتر است.

سانتراک چگونگی حل مسئله را در چهار مرحله بر می شمارد: تشخیص مسئله – در پیش گرفتن رویکرد های مناسب برای حل مسئله – ارزیابی راه حل ها – بازبینی و اصلاح راه حل ها در طول زمان

به طور کلی راهبرد های حل مسئله را می توان به دو گروه راهبرد های عمومی (با داشتن کاربرد در حوزه های مختلف) و راهبرد های اختصاصی ( برای مسائل مربوط به حوزه معینی)تقسیم کرده اند . برانسفورد و استاین 5 مرحله را در حل مسائل عمومی مورد توجه قرار داده اند:

1- مسئله و موقعیت های مربوط را تعیین کنید. 2- اهداف را تعریف کنید 3- راهبردهای ممکن را کشف کنید 4- نتایج احتمالی را کشف کنید 5- آنچه را که انجام داده اید بررسی کنید و از آنها یاد بگیرید.

با توجه به نوع مسائل پیش رو می توان از 2 راهبرد دیگر حل مسئله سخن گفت: الگوریتمی و اکتشافی

الگوریتم ها رویکرد هایی هستند که حل یک مسئله را تضمین می کنند و شکل های مختلفی دارند که فرمول ها، توصیه ها، و آزمودن همه راه حل ها از آن جمله اند.در حقیقت الگوریتم ها روشی گام به گام برای حل یک مسئله اند.با توجه به اینکه مسائل زندگی عادی پیچیده و پر ابهام هستند باید بر اهمیت راهبردهای اکتشافی در حل مسئله تاکید کنیم.از جمله راهبردهای عمومی اکتشافی به این موارد می توان اشاره کرد: 1- تقسیم یک مسئله به مسائل کوچکتر 2- اجرای معکوس حل مسئله 3- استفاده از تمثیل و شبیه سازی که نوعی الگو پردازی است.

از دیگر روشهای تسهیل حل مسئله می توان به یادگیری مسئله- مدار اشاره کرد که در آن سعی می شود هر موضوع درسی که به شاگردان آموخته می شود به صورت عملی و در ارتباط با مسائل واقعی باشد و بین درس های مدرسه با مسائل جامعه پیوند عینی ایجاد شود.

موانع حل مسئله

1- تثبیت:یعنی استفاده از رویکرد های قبلی و کوتاهی کردن در کاربرد روش جدید و دیدگاه تازه در حل مسئله.در گرایش ذهنی که نوعی تثبیت است، فرد می کوشد مسئله را با روش معمول قبلی حل کند .

2- فقدان انگیزه و مداومت: برخورداری از انگیزه درونی برای رویارویی با مسائل و یافتن راه حل مناسب برای آنها بسیار مهم است. و معلمان باید مسائلی طرح کنند که برای دانش آموزان معنا دار باشند و به زندگی روزمره آنها مربوط باشند.

رهنمود هایی برای تسهیل حل مسئله

تفکر انتقادی

تفکر انتقادی به معنای تفکر تعمقی و تفکر مولد و ارزیابی امور است. تفکر انتقادی به معنای حمله به مردم نیست اگر کسی بگوید که موضع، نظریه یا ایده ما ناقص، غیرشفاف، فاقد پشتیبانی کافی است یا به هر نحو دیگری آنچه باید باشد نیست، باید از وی قدردانی کنیم. و بالعکس، می‌توانیم به دیگران کمک کنیم تا نواقص استدلال‌های خود را دریابند. تفکر انتقادی بیشتر به معنای کمک به دیگران است تا حمله به آنها؛ و تا آنجا که بتوانیم درباره عقاید خودمان به صورت انتقادی فکر کنیم، به معنای کمک به خودمان نیز هست.  هنگامی که موضعی در خصوص مسئله‌ای اتخاذ می‌کنیم، چیزی را تصدیق یا ادعا می‌کنیم. این ادعا و تفکری که مبنای آن بوده است، در معرض ارزیابی عقلانی قرار دارند. هنگامی که چنین ارزیابی‌ای را انجام می‌دهیم، به صورت انتقادی فکر می‌کنیم. بنابراین، برای تفکر انتقادی باید بدانیم که:

ü      هنگامی که شخصی (که خودمان را هم دربرمی‌گیرد) موضعی در برابر مسئله‌ای اتخاذ می‌کند، مسئله چیست؟ و فرد چه ادعایی درباره آن مسئله مطرح می‌کند؟ به عبارت دیگر، موضع شخص چیست؟

ü      چه ملاحظاتی به مسئله مرتبط می‌شوند؟

ü      آیا استدلالی که در پس ادعای فرد وجود دارد، استدلال خوبی است یا خیر؟

ü      و آیا با در نظر گرفتن همه ملاحظات، باید ادعا را قبول کرد، رد کرد یا اینکه قضاوت را در مورد آن به تعویق انداخت؟در نهایت، انجام تمامی این مراحل مستلزم آن است که عینی و دارای قضاوت صحیح باشیم و تحت تاثیر عوامل خارجی قرار نگیریم.

 این مهارت در راستای این ایده است که کافی نیست پاسخ درست مسائل را به شاگردان بیاموزیم، بلکه آنان باید چگونگی درست اندیشیدن و قضاوت مبتنی بر تفکر انتقادی را نیز بیاموزند. مهمترین مسئله در آموزش تفکر انتقادی این است که فضایی در کلاس ایجاد شود که شاگردان هر مسئله ای را که با آن مواجه می شوند به چالش بکشند و دیدگاههای خود را وسعت بخشند.

مهارت های تفکر انتقادی از نظر بایر:

ویژگی های تفکر انتقادی از نظر پرکینز و تیشمن:

1- ذهن باز 2- کنجکاوی فکری 3- برنامه ریزی و راهبرد 4- دقت فکری

رهنمود هایی برای رشد تفکر انتقادی دانش آموزان:

o       در پرسش های خودبه جز (( چه))، به ((چگونه)) و ((چرا)) هم توجه کنید.

o       واقعیت های فرض شده را برای تعیین اینکه آیا شواهدی آنها را تایید می کند یا نه مورد آزمایش قرار دهید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: